Bulgular ortaya çıkmadan, tarama testleri ile meme kanserinin erken tanısı mümkündür. Meme kanseri kadınların en sık görülen kanseri olduğundan ve tarama testleri ile erken tanı mümkün olduğundan, bütün kadınlar hiçbir şikayetleri olmasa bile belirli aralıklarla tarama testlerini yaptırmalıdırlar.
Meme kanseri, kadınlarda en yaygın kanser. Son istatistiğe göre, her 8 kadından biri meme kanserine yakalanıyor. Meme kanseri erken teşhis ile tamamen tedavi edilebilir. Biz jinekologlar, pek çok kadının ilk doktoru olduğu için, meme kanseri eğitiminde önemli bir roldeler. Bizler hastaları bu konuda aydınlatmak, kendi yapacakları meme muayenesini öğretmek ve hasta her gelişinde meme muayenesini yapıp, risk görünce yönlendirmeliyiz. Ailesindeki meme kanseri öyküsünü sorup hangi risk grubuna girdiğini söylemeliyiz. Mamografilerini düzenli olarak yaptırıp yaptırmadığını denetlemeliyiz. Risk grubunda olmayanlar için dahi, Amerikan Kanser Derneği önerilerine göre, mamografi, 40 yaşında bir, sonra 50 yaşa kadar 2 yılda bir ve 50 yaşından sonra 1 defa yapılmalıdır.
Meme kanseri hikayesi olanlar jineokolog takibinde de olmalı mı?
Meme, rahim ve yumurtalık embriyolojik ortamda yaklaşık aynı kökenden geldikleri için, birindeki kanser diğerinin kanser riskini artırır o yüzden kesinlikle evet. Meme kanseri hikayesi olanların rahim ve yumurtalıkları düzenli takip edilmelidir. Kanda BRCA 1 ve BRCA2 adlı test vardır. Bunlar meme ve yumurtalık kanserinin genetik olarak geçip geçmediğini gösterir. Ailesinde bu kanserler olanlar bu testi mutlaka yaptırmalı. Pozitif çıkarsa, yumurtalık kanseriyle ilgili olarak çocuk doğduktan sonra her iki yumurtalığın da alınması; meme kanseri için de kuvvetli bir aile hikayesi ve BRCA1 pozitifliği varsa, memelerin boşaltılıp silikon koyularak bu riskin sıfıra yakın indirilmesi, onkologlar tarafından önerilir.
Gebelikte oluşan meme kanserlerinin anne sağlığını etkilemesi, normal zamanlardan çok daha olumsuzdur çünkü damarlanma çok arttığı için kanserin başka yerlere yayılması çok çabuk olabilmektedir.
Hamilelikte ortaya çıkan meme kanserleri nasıl yönetilir?
Hamilelikte meme tanısı koymak güçtür ve genelde geç kalınır çünkü meme zaten ödemlidir, küçük kitlelerin ele gelmesi zordur, mamografi yapılması da istenmez. Bu yüzden hamile kalma planı olan anneyi jinekoloğu mutlaka mamografi muayenesine yönlendirmelidir. Çünkü gebeliği takiben emzirme döneminde de 1 yıl kadar, memeyle tanıyı koyamayacak bir duruma geliyoruz. Bir meme kanseri tanısı konmuşsa, gebelikte de ameliyat aynı şekilde yapılır. Radyoterapi ve kemoterapi sakıncalıdır. Bunların mutlaka yapılması gerektiği durumda, gebelik erkense gebeliğin sonlandırılması uygundur. Son dönemlerinde ise bebek erken doğurtularak tedaviye devam edilir. Gebelikte oluşan meme kanserlerinin anne sağlığını etkilemesi, normal zamanlardan çok daha olumsuzdur çünkü damarlanma çok arttığı için kanserin başka yerlere yayılması çok çabuk olabilmektedir.
Hamilelik , meme kanserinin nüksetmesine sebep olur mu? Meme kanseri fertilite sorunlarına sebep olur mu? Fertilite nasıl korunur?
Meme kanseri östrojen hormonu tarafından uyarılan bir kanser olduğu için bu kanser hastalarına 5 yıl kadar gebelik tavsiye etmiyoruz. Sebeplerden biri, hamile kalırlarsa meme kanserini teşhisteki yukarda bahsettiğimiz meme muayenesindeki zorluklar ve kanserin geri gelme riskidir. Östrojene bağımlı olan meme kanserlerinde, gebelikte östrojen cok yüksek seviyelere çıktığı için meme kanserinin geri gelme riski artar. Meme kanseri teşhisi konmuş olan bir kadının fertilitesini korumak için, teşhis ile tedavi arasındaki o birkaç haftalık zamanda bu kadının yumurtalıkları dondurulur ve ileride tüp bebek yapılarak yeni bir gebeliğe adım atabilir.
PROF. DR. TEKSEN ÇAMLIBEL